TRAFİK KAZASI SONUCU MEYDANA GELEN ÖLÜM YARALANMA TAZMİNAT DAVALARI / AVUKAT M. ONUR HACIOĞLU

---

Türkiye’de trafiğe çıkan araç sayısın gün geçtikçe artması ve sürücüler tarafından trafik kurallarına uyulmaması trafik kazalarına yol açmaktadır. Trafik kazaları; ölümlere, yaralanmalara, kalıcı sakatlıklara ve maddi hasarlara neden olmaktadır. Bu yazıda trafik kazası sonucu meydana gelen yaralanma,  kalıcı sakatlık ve ölüm durumlarının hukuki pencereden değerlendirilecektir.

 

Trafik Kazası Sonucu Tazminat Talep Etmek İçin Zamanaşımı Süresi Nedir?

 

Bu vakalarda yaralanma veya ölüm meydana geldiği için vakalar hukuki tazminat taleplerinin konusu olmanın yanısıra ceza hukuku kapsamında da soruşturma konusu olmaktadır. Bu nedenle iki çeşit zamanaşımı uygulanması durumu söz konusudur.

 

• Tazminat Davası Esas Zamanaşımı Süresi: Trafik kazası nedeniyle zarar görenin, zararı ve faili öğrendiği tarihten itibaren başlayacak 2 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Zarara uğrayan, faili ve zararı daha geç öğrense bile her halukarda fiilin işlenmesinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi söz konusudur (KTK md.109). Örneğin, 01.01.2018 tarihinde gerçekleşen ölümlü bir trafik kazasında; ölenin yakınları ölüme neden olan fiilden haberdar olmalarına rağmen, faili 01.09.2019 tarihinde öğrendiklerinde, dava zamanaşımı süresi bu tarihten başlayarak 01.09.2021 yılında sona erecektir. Yani, zarara uğrayanlar veya ölenin desteğinden yoksun kalanlar 01.09.2020 tarihinden sonra ölümlü trafik kazası nedeniyle tazminat davası açamayacaktır.

 

• Ceza Zamanaşımı Süresi: Trafik kazası nedeniyle bir suç işlenmişse ceza zamanaşımı süreleri de uygulanır (KTK 109/2). Trafik kazalarında yaralanma varsa taksirle adam yaralama suçu; ölüm varsa taksirle adam öldürme suçu meydana gelir. Trafik kazası neticesinde ölüm veya yaralama varsa, ceza kanununda o suç için öngörülen dava zamanaşımı süresi ne ise, maddi ve manevi tazminat davası açma süresi de odur. Ceza kanunundaki temel dava zamanaşımı süresi geçse bile, ceza davası devam ediyorsa, yani ceza hukukundaki “uzamış dava zamanaşımı” devreye girmişse, ceza davası devam ettiği müddetçe herhangi bir zamanaşımı süresine bağlı olmadan trafik kazası nedeniyle tazminat davası açılabilir.

 

Kimler Dava Açabilir?

 

Trafik kazası sonucunda yaralanma meydana gelmişse, yaralanan şahsın bizzat kendisi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Yaralanan kişi maluliyet nedeniyle çalışma hayatı boyunca uğrayacağı işgücü kaybı nedeniyle maddi tazminat; trafik kazası nedeniyle yaşadığı elem, keder ve üzüntü nedeniyle de manevi tazminat davası açabilir.

 

Trafik kazası nedeniyle ağır bedensel bir yaralanma meydana geldiyse, yaralanan kişinin yakınları  “manevi tazminat davası” açabilirler (BK md.56). 

 

Ölümlü trafik kazalarında ise, ölenden yaşadığı dönemde destek alan herkes maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Eş ve çocuklar, müteveffa bekar ise anne ve babasına destek verdiği hukukumuzca kabul edilir. Bu kişilerin ölenin desteğinden yararlandıklarını ispat etmelerine gerek yoktur. Bunun dışında kalan kişilerin destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilmesi için ölen kişiden yaşarken destek aldığını ispatlaması gerekir.

 

Kime Dava Açılır?

 

Trafik kazası hukukumuzda haksız fiil olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda maddi ve manevi tazminat davası haksız fiil sorumlularına karşı açılır. Bunun yanısıra trafik kazalarında haksız fiilin faili haricinde de tazminat sorumluları düzenlenmiştir. Trafik kazası neticesinde ölüm, yaralama veya herhangi bir malvarlığı zararı meydana gelmesi halinde aracın sürücüsüne, aracın sahibine, araç işletene ve sigorta şirketine karşı dava açılabilmektedir.

 

Dava Hangi Mahkemede Açılır?

 

Ölümlü veya yaralamalı trafik kazaları nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında görevli mahkeme kural olarak Asliye Hukuk Mahkemesi’dir (HMK md.2/1)

 

Sigorta Şirketine karşı açılacak davalar için mahkeme dışında Sigorta Tahkim Komisyonunda dava açma yolu düzenlenmiştir. Sigorta Tahkim Komisyonunun verdiği kararlar mahkeme kararı hükmünde olup icraya koyulabilmektedir. Mahkemelerde davalar yıllarca sürerken Sigorta Tahkim Komisyonunda açılan bir dava dosyası 4 ay içinde karara bağlanmaktadır. 

 

Ne Kadar Tazminat Alınır?

 

Bu sorunun sabit bir cevabı yoktur. Münferit olayda gerçekleşen  zarar ve kusur oranlarına göre hesaplanmaktadır. 

 

Örnek : Trafik kazası sonucu %60 maluliyete uğramış birini baz alalım.  Maluliyete uğrayanın olaydaki kusur oranı %20 , yaşı 35, maaşı 2.500,00.- TL olsun. Tazminat miktarı şu esaslara göre hesaplanacaktır:

 

• Uygulamada Maluliyete uğrayan kişinin 72 yaşına kadar işgücü olduğu kabul edilir. Malul kişinin 65 yaşına kadar aktif çalışma süresi, 65 yaş ile 72 yaş arasında da pasif çalışma süresi olduğu kabul edilir. Verilen örnekte maluliyete uğrayan kişi 30 yıl aktif, 7 yıl pasif çalışma yapacaktır.

 

• Maluliyete uğrayan kişinin işgücü kaybı her ay için ayrı ayrı hesaplanır. Bu durumda 2.500,00.- TL maaş alan mağdurun maaşından kusur oranı olan %20 düşülmeli, bulunan miktar %60 maluliyet oranı ile çarpılmalıdır. Yani; 2.500,00.- TL maaş - % 20 mağdurun kusur oranına tekabül eden miktar = 2.000,00 TL x 60/100 = 1.200,00.- TL aylık işgücü ve gelir kaybı olarak hesaplanır. Yıllık işgücü/gelir kaybı 14.400 TL olacaktır.

 

• Mağdurun 37 yıl boyunca iş gübü olduğunu belirtmiştik. Bir yıl için yukarıda hesaplanan miktarı 37 ile çarparak tazminatı hesaplamış oluyoruz. 14.400 x 37 = 532.800,00.-TL maddi tazminat olarak hesaplanacaktır. Hakim burada takdiren %25' e kadar indirim yapabilmektedir.

 

Bu yazı hukuki danışmanlık niteliğinde değildir. İçinde bulunduğunuz durumla ilgili doğru ve etkili bir çözüm için alanında uzman bir avukata başvurunuz.

 

Avukat Mesut Onur HACIOĞLU

---

Diğer Makaleler